Technologie in het onderwijs. Het is me wat.
Ik herinner me nog goed de TV kamer in de jaren ’80 als een mythische plek waar we naartoe gingen om school TV te kijken. Telkens het TV meubel open ging een VHS videoband werd ingestoken was dat symbool voor een moment anders leren dan te luisteren of oefeningen maken samen met de meester. Een bijzonder moment, telkens weer.
In de jaren ’90 kwam diezelfde TV (met bijbehorende videorecorder) in het klaslokaal. De magie verdween, en TV (of korte filmpjes, reportages) begonnen deel uit te maken van het dagdagelijkse leerproces van elke klas. In de zijlijn werd het TV lokaal vervangen door het computerlokaal. Een nieuwe mythische plek waar (desktop) computers opgesteld stonden waarop je in eerste instantie een tekst kon schrijven en vormgeven of een autootje moest programmeren om tussen blokjes te laten rijden. Later kregen we zelfs toegang tot het internet via het computer of ICT lokaal. Elke keer weer ging ons hartje een slag sneller staan als we naar die nieuwe mythische plek mochten gaan.
Ik moet jullie niet vertellen wat er nadien gebeurde. De PC en de bijbehorende internetconnectie verhuisde naar elke klaslokaal, waar het opnieuw deel ging uitmaken van de dagdagelijkse onderwijspraktijk. In beide gevallenen houdt de leerkracht de touwtjes in handen om het onderwijsproces te organiseren en, al dan niet, het gebruik van digitale leermiddelen zoals de computer, het internet of de televisie.
Ondertussen kiezen meer en meer scholen ervoor om elke student zijn tablet, laptop of chromebook te geven. Zo krijgt elke student de toegang tot de wondere digitale wereld, en krijgt het leerproces een extra digitale dimensie. De grote shift zit er echter in dat de leerkracht de regie over de technologie niet meer alleen waarneemt, maar elke leerling wordt, een beetje, regisseur met betrekking tot zijn eigen technologiegebruik in zijn leerproces, zowel binnen als buiten de les.
Onder de waterlijn, en al zeker Azië, zien we echter de volgende stap in de technologische evolutie. Het gebruik van artificiële intelligentie om het persoonlijke leerproces meer en meer vorm te geven en de leerkracht opnieuw meer de professional te maken die hij werkelijk is. Zoals het OESO Digital education outlook rapport (2021) schrijft zal deze slimme technologie in de toekomst het onderwijssysteem danig veranderen.
Wat is nu eigenlijk artificiële intelligentie, afgekort AI?
AI is de mogelijk die machines hebben om ‘menselijke’ handeling te stellen zoals een denkwijze opzetten, leren, plannen of zelfs een bepaalde vorm van creativiteit. Het stelt machines dus in staat om te handelen als mensen. AI maakt van machines (voorlopig dus) geen mensen, zij gaan enkel menselijk gedrag vertonen.
Er bestaan veel verschillende voorbeelden waarin AI zichtbaar wordt in ons dagelijkse leven.
Google die op onze smartphone automatisch aangeeft hoe lang we gaan rijden naar de volgende bestemming.
Siri, Alexa of een andere spraakassistent die onze commando’s hoort en kan uitvoeren.
Of onze op maat gepresenteerde zoekresultaten in Google.
Het zijn allemaal zichtbare of minder zichtbare voorbeelden waar AI een rol speelt.
AI in het onderwijs is nog relatief onbekend. Hoewel met Eduten de eerste stapjes gezet zijn in Vlaanderen en Nederland om AI te introduceren in het lager en secundair onderwijs.
Als we de definitie letterlijk toepassen betekent AI in het onderwijs, niets meer of minder, dan dat bepaalde onderdelen van het onderwijsproces in handen worden gegeven van technologie. In een extremum zelfs het volledige onderwijsproces. Of we dat echt willen, is stof voor gesprek! Momenteel zijn we daar zeker en vast nog niet, en kunnen (enkel) bepaalde repetitieve onderdelen van het onderwijsproces perfect uitbesteed worden aan AI ondersteunde technologie. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan het verbeteren van de (vele) oefeningen die leerlingen maken, om vervolgens op basis van de resultaten kennislacunes te detecteren en een aangepast leerprogramma te voorzien.Cruciaal hierbij is de rol van de leerkracht als beheerder van deze data, info en inzichten om als onderwijsprofessional het leerproces van zijn leerlingen op maat en persoonlijk te maken.
De impact van AI kan dus enorm zijn in het licht van elke leerling in zijn persoonlijke leerweg (Personal Learning Journey) te kunnen voorzien. Dankzij AI en digitale technologie komt de leerling werkelijk in het centrum te staan van zijn eigen leerpad. Meer dan de huidige smartschools of andere zogenaamde Learning Management Systems, gaat het niet over communicatie of administratie op een AI empowered leerplatform. Het gaat echt over de leerweg van de leerling, waarbij het leeproces zo gecureerd is de leerkracht dat de leerling de juiste leereenheden aangeboden krijgt wanneer hij er klaar voor is. Er bijgestuurd kan worden, in real-time, op maat van de leerling maar steeds onder toeziend oog van de leerkracht. Leren is immers meer dan alleen maar kennis vergaren, het gaat over zoveel meer waarbij context een enorme rol kan spelen in het bepalen van de leerpad. De leerkracht is de enige die dit volledige plaatje kan beheersen. Ondersteund door deze technologie kan de kracht van het leren effectief worden benut voor elke leerling.
Platformen zoals Eduten, CoLearn of Knewton zijn voorlopers in het Engelstalige onderwijsgebied die dit mogelijk maken. Op dit moment zien we de meeste voorbeelden in STEM gerelateerde onderwerpen en vakdomeinen ontstaan. De taalkundige wetenschap is vaak moeilijker te trainen voor een AI engine, dan een positief wetenschappelijke waar er vaak een helder en duidelijk onderscheid is tussen wat juist en fout. Toch zien we ook voor talen AI ondersteunde diensten zoals DuoLingo een rol opnemen in het leerproces van velen.
20 tot 30% meer tijd voor de leerlingen dankzij AI
Voor de meeste jongeren zal de leerkracht een belangrijke rol blijven spelen in leerproces zoals reeds vermeld. De rol zal echter veranderen. De leerkracht zal nog meer dan vroeger curator worden van kennis en het ontwerpen van een doordacht leerproces voor elk van zijn leerlingen. De uitvoering ervan zal echter meer en meer in handen kunnen worden gegeven van AI ondersteunde technologie die de receptieve taken overneemt van de leerkracht. Op die manier kan de leerkacht meer tijd vrijmaken voor interactie en begeleiding van de leerlingen die het echt nodig hebben.
McKinsey (2020) berekende dat door gebruik van digitale technologie tot 30% kan worden toegevoegd aan ‘leerling gecentreerde’ taken.
Het vlot gebruik van data, en interpreteren ervan worden meer en meer een cruciaal onderdeel van het leerproces. In plaats van te dé-professionaleren ten gevolge van digitale technologie, zal de leerkracht opnieuw de professional worden die hij hoort te zijn. Niet de uitvoerder, maar de ‘meester’ van het onderwijsproces en goede werking ervan opdat zijn leerlingen effectieve en efficiënte leerwinst kunnen maken.
Het Nederlands als comparatief nadeel in deze ontwikkeling.
De grootste uitdaging is taal. Vaak wordt AI ontwikkeld voor de Engeltalige (internationale) markt, en is de Nederlandstalige, laat staan de Vlaamse, markt economisch niet rendabel voor deze technologie om te worden vertaald of op maat gemaakt worden. Voor het Nederlandstalige taalgebied en per definitie dus ook Vlaanderen betekent dit een enorme uitdaging om deze technologie ingang te laten vinden, terwijl de rest van de wereld deze technologie meer en meer omarmt en de kloof enkel maar groter wordt.
Zeker in de markt van het hoger onderwijs en levenslang leren zal deze technologie een steeds belangrijkere rol gaan spelen om individuen de mogelijkheid te geven om zichzelf verder te ontwikkelen. Het is immers in deze fase van de ontwikkeling dat persoonlijke leerwegen echt relevant worden en taal minder van belang is in de ontwikkeling.
Bronnen
OECD (2021), OECD Digital Education Outlook 2021: Pushing the Frontiers with Artificial Intelligence, Blockchain and Robots, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/589b283f-en.
https://builtin.com/artificial-intelligence/ai-in-education
https://www.linkedin.com/pulse/todays-ai-edtech-really-intelligent-dev-aditya/